Samo Życie

Sprawa wydaje się oczywista: liceum to po niemiecku Lyzeum, a gimnazjum to Gymnasium. Jeśli jednak użyjemy takiego dosłownego tłumaczenia, to w niemal każdym przypadku Niemiec nie zrozumie dokładnie, co mamy na myśli. Wynika to z faktu, że niemiecki system szkolnictwa znacząco różni się od polskiego. W II Rzeczpospolitej funkcjonowały ośmioklasowe gimnazja, do których uczęszczali uczniowie […]

„Renta” w języku polskim to okresowe świadczenie pieniężne dla osób niezdolnych do pracy lub współmałżonków zmarłego. „Emerytura” odnosi się do świadczenia stałego wypłacanego osobom po zaprzestaniu aktywności zawodowej. Zakres semantyczny niemieckiego słowa Rente obejmuje zarówno renty, jak i emerytury w znaczeniu polskim. Jak więc dokonać rozróżnienia, jeśli chcemy, aby Niemiec nas jednoznacznie zrozumiał? Problem można […]

Przy tłumaczeniu na język obcy nawet z pozoru proste słowa mogą nastręczyć trudności. Głównym źródłem kłopotów jest zazwyczaj kontekst ich użycia. Dobrym przykładem jest słowo „działalność”, na które istnieje kilka odpowiedników w języku niemieckim. Działalność zawodowa obejmująca wszelkie rodzaje prac to Berufstätigkeit lub Erwerbstätigkeit. W przypadku działalności w ramach zatrudnienia powiemy jednak Arbeitnehmertätigkeit, a w […]

Etymologii „warsztatu” trzeba się doszukiwać właśnie w języku niemieckim, tj. w słowie Werkstatt. Wywodzące się ze średniowiecza słowo to przede wszystkim miejsce pracy rzemieślnika. „Warsztat” ma jednak także inne znaczenia i pojawia się w różnych związkach frazeologicznych, które nastręczają kłopotów przy tłumaczeniu. Zajęcia praktyczne doskonalące jakąś umiejętność (np. warsztaty dziennikarskie) to w języku niemieckim też […]

Niemiecki Diplom to przykład wyjątkowo podstępnego „fałszywego przyjaciela”. Sięgające średniowiecza słowo jest rzeczywiście znane i stosowane we współczesnej niemczyźnie, oznacza ono jednak w 99% przypadków nie dowolne świadectwo potwierdzające ukończenie wykształcenia, ale konkretny tytuł zawodowy nadawany przez uczelnie wyższe na kierunkach nauk ścisłych (np. Diplom-Ingenieur lub Diplom-Chemiker). Diplom jest więc nazwą własną stopnia akademickiego (jak […]

Zarówno z języku polskim, jak i niemieckim termin oznacza konkretną datę, kiedy coś ma nastąpić. Możemy więc w obu językach przełożyć coś „na późniejszy termin” (auf einen späteren Termin verschieben). Także termin wizyty u lekarza lub rozprawy w sądzie to w języku niemieckim Termin. Sprawa komplikuje się w przypadku związków frazeologicznych, które mają nieco inne […]

Można wyodrębnić trzy zasadnicze znaczenia tego słowa. Z jednej strony świadczenie to po prostu usługa „wyświadczana” komuś. W znaczeniu ściśle prawnym „świadczenie” to zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania, które służy zadośćuczynieniu interesowi wierzyciela. W trzecim znaczeniu świadczenia to płatności państwa opiekuńczego (np. w formie zasiłków) w celu ulepszenia bytu obywatela z uwagi na […]

Jak przetłumaczyć staż na język niemiecki? Praktikum to tłumaczenie nieprecyzyjne, ponieważ staż to coś więcej niż praktyki. Według słownika języka polskiego staż to «praktyczna nauka zawodu odbywana w jakiejś instytucji przez absolwentów szkoły lub studiów, czasem stanowiąca próbny okres ich pracy». W Niemczech funkcjonuje kilka odpowiedników, które są stosowane w zależności od zawodu i kontekstu. I […]

Przymiotniki te pojawiają się nagminnie przy różnych stanowiskach i funkcjach i bynajmniej nie oznaczają wieku danej osoby, ale jej staż i doświadczenie. „Młodszy” i „starszy” odnoszą się do awansu zawodowego. Jak oddać znaczenie tych słów w języku niemieckim? Generalnie stanowiska urzędnicze takie jak „młodszy specjalista” lub „młodszy aprobant” można tłumaczyć dodając stosowne określenie im höheren […]

Odpowiednikiem polskiego wójta był na terenie średniowiecznych Niemiec Vogt, miejscowy zarządca, zwykle o szlacheckim rodowodzie. To słowo nie jest już używane. W administracji lokalnej w Niemczech napotkamy na Ortsvorsteher lub Bezirksvorsteher lub niekiedy po prostu na Bürgermeister, czyli po polsku „burmistrza”. Bürgermeister jest używany także w przypadku bardzo małych gmin. Duże miasta mają często kilku […]